بخش تنکمان یکی از بخش‌های شهرستان نظرآباد در استان البرز ایران است.[۱]مرکز این بخش شهر تنکمان است و به دو دهستان تنکمان شمالی و تنکمان جنوبی تقسیم می شود.مرکز این بخش شهر تنکمان است و حدود 2000نفر جمعیت دارد و بزرگترین شهر نظر آباد است.بخش تنکمان به مرکزیت شهر تنکمان میباشد.
**مطالب ذیل صرفا تحقیقات میدانی و کتابخانه ای آقای ا.م.ت (از ساکنان تنکمان ) می باشد و هیچ سند تاریخی ثبت شده در خصوص تاریخ تنکمان در دسترس نمی باشد و تنها سند تاریخی تنکمان برگرفته از کتاب آمار جمعیت روستاها و شهرهای ایران موجود در کتابخانه دانشگاه تهران که امار جمعیت تنکمان در سال 1320 شمسی به تعداد 400 نفر آمده است سند دیگری وجود ندارد ، علی هذا ؛
بر اساس مطالعات کتابخانه ای و میدانی ؛ تنکمان استعمال شده از کلمه تنگه امن که به مرور زمان به تنگمان و سپس به تنکمان تغییر نام پیدا کرده می باشد. قبل از پیدایش تمدن بشری در محدوده تنکمان ، این محل بصورت باتلاقی بوده است و رفته رفته در اثر مهاجرت مردمان اولیه باتلاق به زمین هموار و به شکل یک تنگه و قابل سکوت مبدل گشته است.
ساکنان اولیه تنکمان طبق مطالعات انجام شده آقای ا.م.ت ( بر اساس مطالعات تاریخی و استدلال های شخصی که ممکن است صحت علمی و تاریخی نداشته باشد ) مردمان ترک زبان شمال غرب کشور و مربوط به زمان حمله مغول ها به ایران(حملهٔ مغول به ایران در فاصله سال‌های ۱۲۱۹ تا ۱۲۵۸ میلادی (۶۱۶ تا ۶۵۶ ه.ق)، پیش بینی می شود ولی آثار بجای مانده در محوطه باستانی شهر تنکمان حکایت از قدمت بسیار بیشتری از این شهر را هم دارد. طبق تحقیقات ایشان در زمان حدود 500 سال قبل و یا کمتر در اثر وقوع زمین لرزه بسیار شدید کل شهر و ساکنان اولیه آن همگی در زیر آوار مانده و امروز فقط آثار آنها ( از جمله کوزه ، مفرق ، بقایای اجساد و ... ) بجای مانده است. تنکمان قدیم از نظر وسعت بسیار قابل توجه می باشد و می بایست مطالعات فراوانی در زمینه انجام شود.
آثار بجای مانده از شهر باستانی تنکمان حاکی از وجود انسان های متمدن و شهر نشین بوده است.
متاسفانه هیچ مطالعه باستان شناسی از محوطه تپه باقی مانده از این شهر انجام نگرفته است. ( همت بالای مسئولین شهر را میرساند!!)
گفتنی است تنکمان مهد بزرگانی همچون آیت اله تنکمانی که مفسر قرآن بوده ، می باشد. اطلاعات دقیقی از زمان و حیاط ایشان در دسترس نمی باشد.
شغل بیشتر مردمان بومی تنکمان کشاورزی ، باغداری و دامداری می باشد.
تقسیمات کشوری
- بخش تنکمان(شهرستان نظرآباد)
- دهستان جنوبی تنکمان
- دهستان شمالی تنکمان(بختیار)
شهرها: تنکمان
- روستاهای دهستان جنوبی: تنکمان، علی سید، اقبالیه
- روستاهای دهستان شمالی:انبارتپه، ابراهیم بیگی، دتگیزک، قلعه آذری، نوکند، شرکت یوش، حاجی بیک، بختیار و امامزاده محمد