فهرست مطالب
سن بالا می‌تواند عامل آلزایمر نباشد، اما بزرگ‌ترین خطر برای ابتلا به این بیماری است. تعداد افراد مبتلا به آلزایمر بعد از ۶۵ سالگی تقریباً هر ۵ سال دو برابر می‌شود. پژوهشگران در حال مطالعه تأثیرات افزایش سن بر مغز هستند و چگونگی تأثیر آن بر نورون‌ها و سلول‌های مغزی را بررسی می‌کنند. این تغییرات شامل کوچک‌شدن بخش‌های مغز، التهاب، آسیب عروقی و تولید مولکول‌های ناپایدار می‌شود.
اما سن تنها یکی از عوامل بیماری آلزایمر نیست. بسیاری از افراد تا دهه ۹۰ از زوال عقل جلوگیری می‌کنند. عوامل بهداشتی و محیطی نیز در کاهش خطر ابتلا به آلزایمر مؤثرند.
تغذیه مناسب، فعالیت بدنی، مشارکت اجتماعی و تحریک ذهنی می‌توانند به حفظ سلامتی کمک کنند و خطر ابتلا به بیماری‌های مغزی را کاهش دهند. برای این موضوع تحقیقات زیادی در حال انجام است.
پزشکان از روش‌ها و ابزارهای مختلفی برای تشخیص بیماری آلزایمر استفاده می‌کنند تا بتوانند تشخیص دقیقی برای افرادی که ممکن است مشکل حافظه دارند، بگذارند. برای تشخیص آلزایمر و تفاوت آن با اختلال حواس در سالمندان، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود.
از فرد و افراد نزدیک به او در مورد مسائل مختلفی مانند سلامت کلی، داروهای مصرفی، رژیم غذایی، مشکلات پزشکی گذشته، توانایی انجام فعالیت‌های روزانه و تغییرات رفتاری و شخصیتی سؤالات می‌پرسند. همچنین از آزمون‌های حافظه، حل مسئله، توجه، شمارش و زبان نیز برای تشخیص استفاده می‌شود.
آزمایش‌های پزشکی استاندارد مانند آزمایش خون و ادرار نیز برای تشخیص بیماری آلزایمر در سالمندان انجام می‌شود. همچنین اسکن مغزی، توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) و توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) نیز از دیگر روش‌هایی است که ممکن است استفاده شود.
در صورت تشخیص آلزایمر، شروع درمان بیماری بدون تعویق می‌تواند به حفظ عملکرد روزانه فرد کمک کند. تشخیص زودهنگام همچنین به خانواده‌ها کمک می‌کند تا برای آینده برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند. معمولا مشکلات حافظه نشانه ای از اختلالات شناختی مرتبط با آلزایمر هستند و برخی افراد ممکن است از اختلال شناختی خفیف رنج ببرند. این افراد مشکلات حافظه دارند اما زندگی روزمره آنها تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.
مشکلات حرکتی و حس بویایی نیز ممکن است با ام اسی آی مرتبط باشد و افراد مسن مبتلا به این اختلال در خطر بیشتری برای ابتلا به آلزایمر قرار دارند. اما همه افراد مبتلا به ام اسی آی به آلزایمر مبتلا نمی‌شوند و برخی از آنها به حالت عادی خود باز می‌گردند. علائم مشکلات حافظه برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد و برای برخی از آنها، کاهش در واژه‌یابی، مشکلات بینایی فضایی و اختلال در استدلال ممکن است نشانه‌ای از مراحل اولیه آلزایمر باشد. محققان در حال بررسی نشانگرهای زیستی برای تشخیص تغییرات اولیه در مغز افراد مبتلا به ام اسی آی و افرادی که احتمال ابتلا به آلزایمر را دارند هستند. قبل از استفاده گسترده از این تکنیک‌ها برای تشخیص آلزایمر، نیاز به تحقیقات بیشتری است.
![]()
علائم بیماری آلزایمر در سالمندان، بیشترین نمایانگر آن، گم شدن حافظه است. در ابتدا، افراد ممکن است دچار مشکلاتی در یادآوری رویدادها و وقایع اخیر شوند. این موضوع در ابتدا برای فرد قابل تشخیص است و با گذشت زمان، اطرافیان نیز متوجه این مشکل می‌شوند. حافظه آنها به تدریج ضعیفتر می‌شود و سایر علائم بیماری آلزایمر نیز ظاهر می‌شوند. این تغییرات در فعالیت‌های مغزی، نشانه‌های پیشرفت بیماری آلزایمر در سالمندان هستند.
همه افراد گاهی اوقات با مشکلات حافظه یا حواس پرتی مواجه می‌شوند، اما وقتی آلزایمر در پیش باشد، این موضوع دیگر مسئله ای موقت نیست و روز به روز بدتر می‌شود. این وضعیت تأثیرات منفی زیادی بر حافظه افراد سالمند دارد. علائم زیر در افراد مبتلا به آلزایمر نشان دهنده خطر جدی است:
- تکرار کردن جملات و سوالات خاص
- فراموش کردن گفته‌های خود در میان مکالمات
- فراموشی قرار ملاقات‌ها
- جاگذاری وسایل در جایی غیر از مکان معمول
- احتمال گم شدن در مکان‌هایی که قبلاً آشنا بودند
- فراموشی اسامی اعضای خانواده و وسایل روزمره
- دشواری در پیدا کردن کلمات مناسب برای بیان افکار
این علائم نشان دهنده وضعیت نگران‌کننده حافظه و آلزایمر در افراد سالمند است.
![]()
با افزایش شدید آلزایمر، مشکلات شناختی بیشتری تجربه می‌شود. این مشکلات می‌تواند شامل گمراهی، مشکلات مالی، تکرار سؤالات، تغییرات شخصیتی و رفتاری و زمان بیشتر برای انجام کارهای روزانه باشد. آلزایمر اغلب در این مرحله تشخیص داده می‌شود.
در این مرحله، آسیب در مناطق مغزی که کنترل زبان، استدلال و تفکر را به دست دارند، رخ می‌دهد. در مراحل بعدی، از دست دادن حافظه و سردرگمی بدتر می‌شود و افراد دچار مشکلاتی در شناخت خانواده و دوستان می‌شوند. در ابتدای ابتلا به آلزایمر، موسیقی‌درمانی می‌تواند بهبود شرایط را فراهم کند.
سالمندان مبتلا به آلزایمر ممکن است نتوانند چیزهای جدید یاد بگیرند و کارهای چند مرحله‌ای را انجام دهند. در این مرحله، علائم توهم و هذیان نیز ممکن است رخ دهد و افراد به صورت تکانشی رفتار کنند. در ادامه، به بررسی آلزایمر شدید در سالمندان می‌پردازیم.
در حین تلاش برای مقابله با آلزایمر شدید، بافت مغز به طور چشمگیری کاهش می‌یابد. افراد مبتلا به این بیماری نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند و به طور کامل به دیگران وابسته هستند. به دلیل نزدیکی به پایان عمر، احتمالاً بیشتر یا حتی همه‌ی زمان خود را در رختخواب سپری می‌کنند، زیرا بدنشان دیگر قادر به فعالیت‌های روزمره نخواهد بود.
در سنین پیری، بسیاری از افراد نگران ابتلا به آلزایمر هستند. این نگرانی به ویژه زمانی شدیدتر می‌شود که در خانواده تاریخچه این بیماری وجود داشته باشد. باید به این نکته توجه داشت که تاثیر عوامل وراثتی در ظهور علائم آلزایمر در سالمندان قطعی نیست؛ اما از سوی دیگر، نباید فقط به دلیل وجود سابقه خانوادگی نگرانی کرد و فکر کرد که قطعا شما هم این بیماری را خواهید داشت.
انواع آلزایمر در سالمندان
در سنین پیری، بسیاری از افراد نگران ابتلا به آلزایمر هستند. این نگرانی به ویژه زمانی شدیدتر می‌شود که در خانواده تاریخچه این بیماری وجود داشته باشد. باید به این نکته توجه داشت که تاثیر عوامل وراثتی در ظهور علائم آلزایمر در سالمندان قطعی نیست؛ اما از سوی دیگر، نباید فقط به دلیل وجود سابقه خانوادگی نگرانی کرد و فکر کرد که قطعا شما هم این بیماری را خواهید داشت.
آلزایمر زودرس (Early Onset Alzheimer’s)
آلزایمر زودرس معمولا در دوران بین ۳۰ تا ۶۰ سال اتفاق می‌افتد. کمتر از ۱۰ درصد افراد مبتلا به آلزایمر در این رده سنی قرار دارند. به نظر می‌رسد که اختلالات ژنتیکی ناگهانی باعث بروز آلزایمر زودرس می‌شوند. پژوهشگران در حال حاضر در تلاش برای یافتن اطلاعات بیشتر در این زمینه هستند، از این رو می‌توان گفت که آلزایمر زودرس به عنوان یک بیماری ناشناخته شناخته می‌شود.
آلزایمر دیررس (Late Onset Alzheimer’s)
بسیاری از افراد به آلزایمر دچار می‌شوند ولی بعضی از آنها دیرتر این بیماری را تجربه می‌کنند. علائم آلزایمر اغلب از میانه دهه ۶۰ زندگی افراد قابل مشاهده است. تا کنون محققان نتوانسته‌اند ژن خاصی را که به طور مستقیم در بروز این بیماری تأثیرگذار باشد، شناسایی کنند. با این حال، تحقیقات علمی نشان داده است که وجود نوع خاصی از ژن apolipoprotein E در کروموزوم ۱۹ می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد. اما باید توجه داشت که بسیاری از افراد با این ژن نیز هرگز در طول عمر به آلزایمر مبتلا نمی‌شوند.