منطقه یک تهران در شمال و شمال شرق پایتخت واقع شده است. این منطقه چیزی حدود ۶۰ کیلومتر مربع وسعت دارد که نزدیک به ۳۰ محله و نواحی ۱۰ گانه در تقسیمات شهرداری منطقه یک دارد.
محله های منطقه یک تهران
محدوده‌ی این منطقه بین رشته کوه البرز لواسات و رودخانه درکه است. از آن جایی که این منطقه از توابع شهرستان شمیرانات محسوب می شود با نام شمیران نیز خوانده می شود. منطقه یک به علت داشتن آب و هوای خوب و قرارگیری در ارتفاعات و بافت روستایی٬ مسیرهای منتهی به کوهستان (دربند٬ درکه٬ توچال) قلب توریستی و گردشگری تهران محسوب می شود. سایر ویژگی های این منطقه شامل:
۲۹ سفارتخانه و اقامتگاه خیلی از سفرا در این منطقه وجود دارد.
ارتفاع زیاد از سطح دریا به نسبت سایر مناطق.
اماکن مذهبی متعدد شامل مسجد و حسینیه و ۸ امامزاده.
بافت سرسبز به علت وجود پارک ها و بوستان های متعدد.
مدارس و دانشگاه‌های مختلف در این منطقه هستند.
خرید و فروش خانه در منطقه یک با قیمت بالا معامله می شود و خانه های لوکس و اعیونی در محله های این منطقه وجود دارد.
جاذبه‌های توریستی و گردشگری منطقه یک تهران
دربند تهران
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای ملل
نگارخانه جماران
کاخ موزه سعدآباد
کاخ ملت
کاخ نیاوران
امامزاده صالح
دربند
درکه
توچال
اوین درکه
پارک جمشیدیه
پارک قیطریه
موزه طبیعت و حیات وحش ایران
مرکز علوم و ستاره شناسی در خیابان عمار
امامزاده صالح در میدان تجریش و امامزاده قاسم در دربند نیز صفای خاصی به این محله های این منطقه بخشیده است.
معروف‌ترین محله های منطقه یک تهران
آجودانیه : خیابان آجودانیه به علت قرار گرفتن در دامنه رشته کوه البرز دارای شیب زیادی است.
اقدسیه : یکی از محله های معروف شمیرانات٬ که نام آن از اسم یکی از همسران ناصرالدین شاه گرفته شده است.
ازگل : یکی از محله‌های مرفه نشین شمال تهران٬ در مجاورت اقدیسه و آجودانیه قرار دارد. ترکیب بافت سنتی و مدرن در این محله مشاهده می شود.
الهیه : یکی از محله های ناحیه ۷ شمیرانات است. خیابان فرشته مشهورترین خیابان این محله است.
امامزاده قاسم : در شمال تجریش و جنوب گلابدره واقع شده است. این محله بخاطر مقبره امامزاده قاسم در روستای قدیمی دژ اولیا منطقه ای توریستی محسوب می شود.
گلابدره : در قسمت شمال امامزاده قاسم و از محلات قدیمی تهران است. در گذشته با محله امامزاده قاسم یک محله بوده اند که بعدها تفکیک شده اند.
اوین : محله ای خوش آب و هوا که به خاطر ساخت دانشگاه شهید بهشتی محبوب شده است. در گذشته باغ ها و فضاهای سرسبز در این محله وجود داشته که با ساخت و ساز امروز از بین رفته اند. کلمه اوین یادآور زندان اوین نیز هست.
درکه : در نزدیکی محله‌های ولنجک و اوین٬ منطقه ای توریستی تفریحی و محله ای مناسب برای کوه پیمایی و پیاده‌گردی در تهران محسوب می شود.
تجریش : محله تجریش مرکز شهرستان شمیرانات است. میدان تجریش نقطه‌ی پایانی خیابان ولیعصر و یکی از مکان های تجاری و شلوغ تهران به شمار می رود. بازار تجریش٬ امامزاده صالح و مراکز خرید متعدد جاذبه های این محله‌اند.
تجریش در منطقه یک
حال و هوای تجریش
جماران : از اولین و قدیمی‌ترین محله‌های تهران که به خاطر قرارگیری در مجاورت رشته کوه البرز آب و هوای مناسبی دارد.
باغ فردوس : در نزدیکی خیابان ولیعصر و میدان تجریش واقع٬ اکنون باغ سینمای ایران در این منطقه قرار دارد.
زعفرانیه : یکی از محلات شناخته شده٬ از مرتفع ترین محله های پایتخت و گران قیمت در منطقه شمیرانات٬ بسیار خوش آب و هوا و تلفیقی از بافت سنتی و مدرن در دامنه کوه البرز واقع شده است.
دربند : از دهکده‌های قدیمی شمیرانات در شمال کاخ سعدآباد است. یکی از بهترین و خوش آب و هوا ترین محله های تهران برای تفریح و خوشگذرانی برای توریست‌ها٬ مسافران و خود تهرانی‌ها محسوب می شود.
چیذر : در قدیم چیذر یک روستا بوده با گذشت زمان جزیی از تهران شده و اکنون یکی از محله‌های قدیمی و با اصالت شهر تهران٬ محسوب می شود. این محله از بدو شکل گیری به شکل مثلث بوده و بخاطر اماکن مذهبی متعدد از قدیم بافت مذهبی داشته است.
ولنجک : یکی از محله های مرفه نشین و مرتفع شمال شهر تهران که در کوهپایه های قله‌ی توچال واقع شده٬ این منطقه از چهار طرف در محاصره بهترین تفرجگاه‌های تهران قرار دارد.
محله های معروف منطقه یک
نیاوران : این محله جزء مناطق مرفه نشین و گران قیمت شمالی تهران محسوب می شود. بافت این محله ترکیبی از خانه های ویلایی لوکس٬ شیک ترین پنت هاوس‌ها و برج‌های مدرن است. به خاطر شیب زیاد خیابان های این محله معماری این منطقه منحصر به فرد است.
محمودیه : از ثروتمندترین محلات تهران می باشد که بسیاری از رجال سیاسی و ثروتمندان تهران در این محله ساکنند. اگرچه این محله بسیار اصیل و مرفه نشین است اما زرق و برق معماری ساختمان‌ها از سایر محله های گران تهران کم‌تر است.
کامرانیه : این محله‌ی گران قیمت٬ به مرکزیت خیابان کامرانیه٬ به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می شود. کامرانیه جنوبی در پایین چهارراه کامرانیه (تقاطع بلوار اندرزگو وخیابان فرمانیه و کامرانیه)٬ و کامرانیه شمالی در بالای آن می گویند.
کاشانک : از قدیمی ترین محله های تهران٬ از آب و هوای خوبی برخوردار می باشد. همین دلایل سبب افزایش ساخت و ساز و گرانی مسکن در این منطقه شده است.
قیطریه : یکی از محله‌های بسیار قدیمی و مرفه نشین شمال تهران٬ وجود پارک قیطریه از خصوصیات مثبت این محله گران قیمت می باشد.
فرمانیه : یکی از محلات لوکس و مدرن منطقه یک٬ محله برج‌های لاکچری و سازه‌های خاص مثل برج آسمان و برج‌های دوقلوی فرمان است. اصلی ترین خیابان این محله٬ خیابان فرمانیه است و از چهارراه فرمانیه و تقاطع پاسداران شروع و تا چهارراه کامرانیه و بلوار اندرزگو ادامه می یابد.
شهرک محلاتی : در قسمت شرقی منطقه یک تهران و در بخشی از بزرگراه ارتش واقع شده است.
شهرک نفت : در اطراف اتوبان ارتش قرار دارد، از قدمت بیشتری در مقایسه با شهرک نفت پونک برخوردار و توسط شرکت نفت ساخته شده است.
سوهانک : محله ای با آب و هوای کوهپایه ای٬ دهکده ای در شمال شرق تهران بوده که با گذر زمان چهره‌ی شهری به خود گرفته است. جمعیت و ساخت و ساز دز این منطقه روز به روز در حال افزایش است.